Topwetenschappers in Kampen voor niersymposium

Van over de hele wereld zijn onderzoekers op het gebied van nierdialyse naar Kampen afgereisd. De Hanzestad waar dokter Willem Kolff het eerste dialyse-apparaat ontwikkelde. Sindsdien is er veel veranderd, blijkt tijdens de internationale bijeenkomst die in het teken staat van kunstnieren en nierdialyse.

Op de drukbezochte bijeenkomst in Kampen spreekt ook nierpatiënt Patrick van Dorst. Sinds 2011 leeft hij met een nier van zijn vader. Maar hij verwacht daar niet de rest van zijn leven mee te kunnen doen. "Er komt een moment dat de nier wordt afgestoten", vertelt Van Dorst. Dan moet hij opnieuw een niertransplantatie ondergaan of meerdere keren per week dialyseren.

Implanteerbare kunstnier

Net als duizenden andere nierpatiënten heeft Van Dorst zijn hoop dan ook gevestigd op de komst van de volledig implanteerbare kunstnier. "Het is niet de vraag of, maar wanneer die kunstnier er zal zijn", voorspelt hoogleraar Shuvo Roy. De biomedische wetenschapper uit San Francisco is een van de vele buitenlandse experts die naar Kampen is gekomen. Ondanks de strenge veiligheidsmaatregelen en al het gedoe rondom de NAVO-top in Den Haag.

Het is niet de vraag of, maar wanneer die kunstnier er zal zijn

Wetenschapper Shuvo Roy

Roy: "De implanteerbare kunstnier is binnen bereik, met alle kennis en kunde die we op dit moment hebben." Volgens de hoogleraar uit de Verenigde Staten valt of staat de vooruitgang ook hier met de benodigde financiën. En dan hebben we het over een smak geld.

Veel geld

"500 à 600 miljoen euro is er nodig om in 2031 zo’n implanteerbare kunstnier te hebben", aldus Fokko Wieringa van onderzoekscentrum Imec in Eindhoven en het UMC Utrecht. Dan moet wel alles meezitten, schetst de onderzoeker. Dus geen politieke tegenwerking, maar wel een gestroomlijnde internationale samenwerking. De aanwezigen in Kampen zijn nuchter genoeg om te beseffen dat de wereld zo niet in elkaar steekt.

Internist-nefroloog Karin Gerritsen van het UMC Utrecht ziet de implanteerbare kunstnier er de komende decennia nog niet komen. Zij richt zich vooral op ontwikkelingen die makkelijker te realiseren zijn, zoals draagbare dialysesystemen die patiënten zelf kunnen meenemen. "Zodat de patiënt mobieler wordt en het bijvoorbeeld mee kan nemen in het vliegtuig."

Levensbelang

Voorlopig dus nog geen kunstnier in een mens, al is het volgens meerdere wetenschappers wel mogelijk die te ontwikkelen. Als alles meezit. Hoe dan ook is er in de tachtig jaar na de uitvinding van het eerste dialyse-apparaat enorm veel vooruitgang geboekt.

Het was dokter Willem Kolff die in Kampen tijdens de Tweede Wereldoorlog een enorme trommel bouwde waarmee het bloed van nierpatiënten kon worden gezuiverd. Volgens de aanwezigen op de conferentie was zijn uitvinding van levensbelang.

Normaal leven

Nierpatiënt Van Dorst heeft Willem Kolff, die in 2009 overleed in Amerika, nog mogen ontmoeten. Heel bijzonder vindt hij dat nog steeds. En ja, natuurlijk is hij heel blij met de nier van zijn vader. Maar mocht die getransplanteerde nier stoppen met goed functioneren, dan hoopt hij dat specialisten in de zaal inmiddels weer een stuk verder zijn met de ontwikkeling van de implanteerbare kunstnier. "Zodat ik als een normaal mens kan blijven leven."

Vader van de kunstorganen

Willem Kolff (1911 - 2009) is de uitvinder van de kunstmatige nier. In 1943 sluit hij in het toenmalige stadsziekenhuis in Kampen de doodziek Janny Schrijver uit Zwolle aan op een kunstnier. De nieren van de 29-jarige werken amper en ze is buiten kennis als Kolff zich over haar ontfermd. De behandeling van de Zwolse nierpatiënt wordt een wereldprimeur: Schrijver ontwaakt uit haar coma en is de eerste mens die heeft geleefd met een kunstnier.

Kolff is ook de uitvinder van het kunsthart (1956) en stond aan de wieg van vele orgaanvervangende therapieën. Hij wordt dan ook wereldwijd beschouwd al de vader van de kunstorganen en als een van de belangrijkste medische uitvinders van de twintigste eeuw. Tijdens zijn carrière ontving hij dertien eredoctoraten aan universiteiten over de hele wereld en 127 internationale onderscheidingen.